Burgemeester Jurgen van Houdt kreeg zaterdagmiddag het eerste exemplaar van het boek “Even op een bankje aan de Regge” overhandigd door oud-huisarts Jan Slofstra (83). Het boek werd onder grote belangstelling ten doop gehouden in ‘n Koffiehook van het Bouwhuis van kasteel de Oosterhof.
Slofstra heeft lange jaren veel non-fictie geschreven over de geschiedenis van Rijssen. Hij is de samensteller van het populaire Rijssense bijnamenboek “Woer ziej van”. Ook maakte deel uit van de schrijversgroep die de Canon van Rijssen opstelde en de succesvolle geschiedenisboeken Vensters op Rijssen deel 1 en 2. Daarnaast zat hij in de redactie van het historisch magazine Havezate Kroniek.
Enkele jaren geleden verliet hij de Kroniekredactie om zich bezig te houden met fictief werk. Uit alles wat hij in zijn leven aan gedichten en verhalen heeft geschreven, maakte hij samen met zijn vrouw Janneke, die ook voor de foto’s zorgde, een selectie voor de nu presenteerde bundel.
In een toelichting legde Slofstra uit hoe gedichten onverwacht kunnen ontstaan, maar ook dat verzonnen literatuur niet direct een waarheidsgetrouw beeld geeft van de persoon van de schrijver. Hij adviseerde zijn gehoor vooral door die bril zijn boek te lezen. Hierna kwam collega-schrijver Gerrit Kraa aan het woord. In zijn presentatie plaatste hij de oud-medicus Slofstra, naast andere artsen die de schrijf- en dichtkunst beoefenden als Frederik van Eeden, Simon Vestdijk, Rutger Kopland en Vasalis.
Hierna kreeg burgemeester Jurgen van Houdt het eerste exemplaar uit handen van de schrijver. Omdat de burgemeester nog vrij nieuw is in de gemeente Rijssen-Holten, overhandigde Slofstra hem ook het bijnamenboek “Woer ziej van”, om nog sneller bekend te raken met de stadhuisnamen en de bijnamen van de inwoners van de Reggestad. Van Houdt zei het eervol te vinden het eerste exemplaar van Slofstra overhandigd te krijgen en beloofde zich te verdiepen in de pennenvruchten van de auteur.
Het boek van Slofstra ligt in de Rijssense boekhandel. Het telt meer dan 200 bladzijden en kost 21,50. Het boek is ook te koop bij de balie van het Rijssens Museum. Ook het bijnamenboek “Woer ziej van” is nog altijd verkrijgbaar.
De filmploeg van het Rijssens Museum heeft voor dit jaar nog twee boeiende beeldpresentaties op het programma staan. Maandag 20 november wordt de film Tocht door Rijssen vertoond.
Nostalgische beelden passeren de revue. Tocht door Rijssen is zodanig opgezet dat vanuit het heden naar de beelden van vroeger wordt gekeken. Dit is met opzet gedaan, omdat alle beelden van vroeger niet altijd meer even snel te plaatsen zijn. Maar andersom is het een stuk gemakkelijker om vanuit het hier en nu terug te gaan naar de vroegere situatie.
Veranderd
De rolprent geeft een goede indruk van wat er allemaal positief of negatief veranderd is. De film wordt vertoond in twee gedeeltes van ongeveer 45 minuten met daartussen een pauze.
De voorstelling start om 19.30 uur in het Koethuis. Inloop vanaf 19.10 uur.
Aanmelden kan op info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Tocht door Rijssen. Entree 5 euro en 3 euro voor vrienden, inclusief twee keer koffie of thee.
Kiekerd 3
In 2019 organiseerden het Parkgebouw, het Rijssens Museum en Anne Knappstein met haar Robina Trio, het eerste deel van ‘Riessen in ’n Kiekerd’. Een film met oude beelden van Rijssen, gecombineerd met live muziek. Dat smaakte naar meer, dus werd er weer gegraven in de geschiedenis, beeldbanken en muziekstukken. In oktober 2022 wer ‘Riessen in ’n Kiekerd 2′ vele malen vertoond in het Rijssens Museum.
Vervolg
Een vervolg bleef niet uit. Riessen in ’n Kiekerd 3 is er. Gemaakt door vrijwilligers van het Rijssens Museum. Vele maanden werk leverden een mooie mix van oud film- en fotomateriaal met moderne beelden. Een nieuw portret van de stad Rijssen en de Rijssenaren. Te zien op maandag 11 december in het Koetshuis om 19.30 uur. Entree 5 euro en 3 euro voor museumvrienden, inclusief twee keer koffie of thee. Aanmelden kan op: info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Kiekerd 3.
DE WEEK VAN RIJSSEN
8 nov 2023
De Stichting Pelmolen Ter Horst zorgt al 50 jaar succesvol voor de instandhouding van de historische industriemolen die al bijna 300 jaar een vast onderdeel is van het Rijssense stadsbeeld bij de noordelijke invalsweg.
Pelmolenbestuurslid Ronald Vrugteman schrijft in de nieuwste Havezate Kroniek over een halve eeuw Stichting Pelmolen Ter Horst. Hij vertelt dat het weinig had gescheeld of de Pelmolen had niet meer bestaan, want in de wederopbouwtijd na de Tweede Wereldoorlog hadden overheden nauwelijks geld over voor het behoud van historische objecten.
Sloop
De sloopvergunning was al aangevraagd voor de sterk in verval zijnde molen en molenaarswoning. Die werd echter niet verleend. In 1964 werd de Rijssense ondernemer Hein Roosink, van de eerste Rijssense zelfbedieningssupermarkt, eigenaar van de Pelmolen. Vanaf dat moment zijn de restauratieplannen flink ter hand genomen en wat dat heeft opgeleverd kunnen we tot op heden met eigen ogen zien.
Regge
Jan Smalbrugge legt in een bijdrage de bronnen van rivier de Regge bloot. De Regge is een regenrivier en is altijd van groot belang geweest voor de ontwikkeling van het Reggedal. Niet voor niets werd ook de Pelmolen drie eeuwen geleden juist aan de Regge gebouwd. Smalbrugge gaat een heel eind in de geschiedenis terug en komt zelfs in Duitsland terecht.
Smidje oet de Bekke
Oud-gerechtsdeurwaarder Norbert Tijhuis besluit zijn verhalenserie over ’t Smidje oet de Bèkke af met een uitgebreid familieverhaal met veel historisch beeldmateriaal.
Henk van den Noort vervolgt zijn serie over oud-brandweerman Ab van den Noort die in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland dwangarbeider is geweest. In de rubriek “Oet de Noaberschap” en achtergrondverhaal over de komst van graaf Alfred Solms van landgoed Weldam. Aanleiding is de recente wisseling in de bedrijfsleiding van het landgoed: dochter gravin Charlotte en haar man Carl Moll zijn de nieuwe rentmeesters.
In de rubriek Aandre tieden belicht Johan Nijzink de verzamelwoede in de vorige eeuw. Speldjes, glazen en sigarenbandjes waren geliefde objecten. Historicus Bart-Jan van Kleef schrijft over de wijze waarop Rijssen de hongerwinter van 1944-1945 is doorgekomen. Jos Andriessen, die verbonden is aan de familie Snijders, schrijft een verhaal over het bekende café ’n Pol dat ooit aan de Elsenerstraat stond en waar de straat Polhoek naar genoemd is.
Stoetnweenkel
Oud-Rijssenaar Herman Ligtenberg schrijft over de Schildkerk en omgeving. IN de fotovraagrubriek komt de foto van de zesde klas van de Haarschool uit 1962 aan bod met namen ingezonden door de lezers én een nieuwe foto, deze keer uit een meer recent verleden. In de rubriek over ’n Stoetnweenkel/Koopraatsie schrijft Dinant Slagman over de betaalmanieren in vroegere jaren. Ook daarin komen bekende namen voor als winkelchef Berend Ligtenberg (Bearnd van de Akke) en Johan Kreijkes (Rasbora). In de bijnamenrubriek Woer ziej van wordt uitleg gegeven over onbegrijpelijke bijnamen. Ook is er een artikel over de Rijssense psalmvertalingen van oud-Rijssenaar Jan Averink. In de dialectwoordenrubriek gaat het over de begrippen “patjakker” en “vanoalweg”.
De Havezate Kroniek is te koop in de Rijssense boekhandel en verschijnt vier keer per jaar. Vrienden van het museum krijgen de Kroniek gratis thuisgestuurd. Opgeven kan per e-mail op vrienden@rijssensmuseum.nl of aan de balie van het museum van dinsdag tot en met zaterdag van 10 tot 17 uur.
Fotobijschriften:
DE WEEK VAN RIJSSEN
26 okt 2023
Het Rijssens Museum is onverwacht in bezit gekomen van een puntgaaf meubelstuk van wijlen mr. Karel Schönfeld Wichers. Het meubelstuk stond in het onderkomen van de grote dialectgoeroe in diens woning in het Rijssense Veld en werd gebruikt voor het opbergen van zijn documentatie.
Menear Karel zette zijn bekende Erika-typemachine steeds op het meubel. Het meubel is geschonken door de nazaten van de familie Nijland die altijd de naaste vrienden van Schönfeld Wichers waren. Zij waren onlangs bij presentatie bij het Rijssens Museum van de volledig gerestaureerde Kueklkoare, de historische camper van Karel Schönfeld.
In het kasteel staat de 3D-fotomachine van Karel en het borstbeeld, ooit gemaakt door Freddy Nijland. De familie Nijland vond dat het meubel van Karel daar goed bij zou passen en ze besloten het te schenken aan het Rijssens Museum. Afgelopen week is het meubel van Enter overgebracht naar Rijssen.
Het Rijssens Museum is blij met de aanwinst. Het borstbeeld van Karel staat nu op het bureau, zijn woordenboeken zijn in de buurt, alsook het borstbeeld van Karels broer, Belcampo, dat onlangs ook in bezit van het museum is gekomen.
In het kader van Oktober Geschiedenismaand staat donderdagavond 12 oktober de Tweede Wereldoorlog centraal in het Rijssens Museum. De hoorspelbewerking van het beroemde boek Het Bittere Kruid van Marga Minco is te beluisteren en Thea Kroese vertelt een oorlogsverhaal.
Thema-avond start om 19.30 uur met de hoorspelbewerking van Het Bittere Kruid. Het hartverscheurende boek van Minco is ook ooit verfilmd, maar daaraan heeft de Joodse schrijfster nooit haar goedkeuring gegeven. De filmversie stond te ver af van het oorspronkelijke boek.
In 1985 werd ook een hoorspelbewerking gemaakt en daarin kon de auteur zich helemaal vinden. Het hoorspel wordt in twee delen afgespeeld en onderbroken door een korte pauze. Daarna komt meesterverteller Thea Kroese aan het woord met een oorlogsverhaal. Hierna kan worden nagepraat en kan ook een bezoek worden gebracht aan de Joodse vitrine in zaal van de stadsgeschiedenis in kasteel de Oosterhof. Hier zijn voorwerpen te zien die te maken hebben met de Joodse gemeenschap die Rijssen ooit had. Aanmelden kan op info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Het Bittere Kruid.
Hart van Rijssen-Holten
2 okt 2023
De komende weken zijn twee nieuwe exposities te zien in de wisselzaal van kasteel de Oosterhof. Beeldend kunstenares Ingrid Groeneveld uit Wierden en glaskunstenaar Johan de Vries uit het Groningse Old Ambt exposeren in dezelfde ruimte hun kunstwerken.
Het nieuwe expositieseizoen van het Rijssens Museum start met een nieuwe opzet van exposeren. Om het museumpubliek zo veel mogelijk te kunnen bieden, worden zo veel mogelijk dubbelexposities gehouden. Als de geëxposeerde werken dat toelaten, komen de kunstwerken in één ruimte te hangen.
Maar door de beschikking over de ruimtes in het Koetshuis, kan ook hier gebruik van gemaakt worden.
De komende weken zijn twee verschillende beeldende kunstenaars met hun creaties te zien. Omdat het gaat om glasobjecten en schilderijen, kunnen beide exposanten samengebracht worden in de wisselzaal van kasteel de Oosterhof.
Johan de Vries, geboren in 1955 in Sneek, is meesterglasblazer en kunstenaar. Sinds 1999 werkt hij in zijn glasblazerij in Old Ambt. Van 1990 tot 1998 werkte hij als glasblazer voor glaskunstenaars Willem en Bernard Heesen op de Oude Horn in Leerdam.
In 1998 startte hij zijn eigen glasblazerij en galerie. De Vries was getrouwd met glazenier Tanja de Heus die in 2014 is overleden. Samen bouwden zij een imposante graanboerderij om tot galerie, atelier en glasblazerij.
Het werk van De Vries heeft heldere, vloeiende kleuren en is opgebouwd in meerdere transparantie kleurlagen. Kleur en tekening zijn het uitgangspunt en de vorm is de drager. De vormen zijn veelal eenvoudig en lijken te ontstaan vanuit draaiende beweging van de blaaspijp. De Vries haalt zijn inspiratie uit de natuur. In de tekeningen de in het glas ontstaan zijn nogal eens vissen, vogels en dieren te ontdekken die leven in bijzondere boven- en onderwaterlandschappen. “Vloeibaar heet glas is water in vuur, dus magie”, zegt de Vries. De objecten van De Vries zijn ook te koop.
Ingrid Groeneveld van Galerie Groot’n Jans uit Wierden is een bijzonder productieve schilder. Globaal genomen voltooi ze per twee weken minstens één schilderij. “Dat doe ik graag, want het werkt voor mij ook heel ontspannend om aan het werk te zijn.” Groeneveld volgde de kunstacademie in Duitsland en volgde daarna nog lessen bij vijf verschillende kunstenaars in Nederland.
Galerie Groot’n Jans heet haar kunstgalerie in Worden. De galerie is vernoemd naar haar vader. Zij geeft ook met veel passie workshops voor kinderen en volwassenen in haar galerie.
Ze werkt in Wierden nauw samen met de Historische Kring Wederden en maakt ook dan combinaties met historische thema’s en voorwerpen. Groeneveld schildert veelal landschappen en mensen.
De openingsbijeenkomst is zaterdagmiddag 9 september – tevens Open Monumentendag – in de koffieruimte van het Bouwhuis. De kunstenaars zijn er ook. De openingshandeling van de dubbelexpositie is in kasteel de Oosterhof.
Wie daar bij wil zijn, heel graag even aanmelden door een e-mail te sturen naar info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van “dubbelexpositie”.
Hart van Rijssen-Holten
31 aug 2023
Rijssen bezit een mooie kunstcollectie van miljoenenwaarde. Deze kunstverzameling is nagelaten door Marin Gérard van Heel (1876-1950). Hij was firmant van jutefabrikant Ter Horst. Samen met zijn vrouw verzamelde hij een leven lang kunst. De mooiste voorwerpen zijn te zien in het Rijssens Museum. Zo’n 80 procent van de verzameling is ondergebracht in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede.
In de Opkamer van kasteel de Oosterhof hangt een schilderij uit 1945. Daarop staat kunstkenner Van Heel. Het portret hangt tamelijk hoog boven de vitrines. Je moet een beetje tegen hem opkijken. Van Heel is chique gekleed en hij heeft een schaal in zijn handen. Een kunstkenner die zich laat afbeelden met een kunstvoorwerp, neemt dan ongetwijfeld iets van grote waarde. Museumbezoekers vragen dan ook geregeld: “Wat heeft hij in handen?” Lange tijd was dat een raadsel en dan zeiden we: “Het zal vast iets zijn waar hij erg trots op was.”
Drie jaar geleden werd het bord-van-het-schilderij gebracht door mevrouw Rethmeier-Jordaan; inderdaad eega van de Almelose radioloog Rethmeier én nazaat van Herman Jordaan, neef van Auke en Tim ter Horst. Zij vond dat het bord bij het schilderij hoorde en schonk het aan het museum. Het bord bleek niet van glas gemaakt maar van metaal. In de rand was een klein gaatje geboord, alsof het ooit was opgehangen. Het echtpaar Rethmeier-Jordaan wist ook weinig van de herkomst en waarde. Het was al eens voorgelegd aan een Kunst-en-Kitsch-deskundige, maar de waarde bleek niet bijster hoog: tussen de 200 en 300 euro…als je het bord tenminste graag wilde hebben.
Eind 2021 ging ik met het bord én het schilderij naar de Museumfabriek in Enschede. Daar was een kunst-en-kitsch-sessie zonder publiek. Kleinere musea konden daar hardnekkig mysterieuze voorwerpen laten beoordelen. De onderzoeker legde het bord onder de microscoop en prevelde: “Het is van metaal…er zit koper bij in…” Hij pakte een pincet en schraapte uiterst voorzichtig over het bord en prevelde verder: “…dit lijkt wel mortel…” Ik vroeg wat het ingeslagen motief voorstelde, waarop hij zei: “Tja…misschien een Afrikaans schild…” En wat is het waard? “Eh…een paar honderd euro wat de spreekwoordelijke gek ervoor geeft.” Ik ging dus onverrichterzake terug naar de Oosterhof.
Onze immer enthousiaste rondleider, Gerhard Baan, was heel blij met het onopgeloste mysterie. “Zo blijft het tenminste een mooi verhaal,” zei hij. En hij heeft gelijk. We kunnen er nu de mooiste theorieën op loslaten en die hebben we. En mevrouw Rethmeier heeft ook gelijk door het bord te schenken, want het hoort natuurlijk bij het schilderij. Het staat ook bij het schilderij en we zijn er blij mee. Kom gewoon kijken, op Open Monumentendag bijvoorbeeld. Het Rijssens Museum heeft trouwens meer van dit soort geintjes in huis.
DE WEEK VAN RIJSSEN
31-08-2023
De nieuwste Havezate Kroniek, het historisch kwartaalblad van het Rijssens Museum, laat het Rijssen van 1960 vanuit de lucht zien. Het jongste nummer ligt nu in de winkel en bevat een luchtfoto gemaakt door de luchtfotodienst van de KLM.
RIJSSEN – De foto is aangeleverd door Kroniekmedewerker Norbert Tijhuis. Deze oud-gerechtsdeurwaarder schreef voor dit nieuwste nummer een bijdrage over zijn vader, de smid Tijhuis uit de Bèkke. Bij deze Tijhuis hebben generaties Rijssenaren vroeger hun schaatsen laten slijpen.
De Ploeg
Tijhuis woonde nadien op de plek tegenover café Spekhorst waar ooit discotheek de Ploeg was gevestigd. In de jaren zeventig was daar al veel nieuwere bebouwing aan de Giezen-achterkant met veel platte daken waar nogal eens water op bleef staan.
Schaatsen
Het verhaal gaat dat smid Tijhuis, als het flink gevroren had, op deze platte daken schaatste. Tot groot ongenoegen van zijn vrouw, die bang was dat hij uit de bocht zou vliegen en gevaarlijke zou vallen. Op deze plek naast de Stadsboerderij staan nu nieuwe panden.
Flessenhals
In zijn bijdrage vertelt Tijhuis over de zogenaamde flessenhals in de Wierdensestraat. Dat was een smalle doorgang voor het steeds toenemende verkeer waar ook de nodige verkeersongelukken gebeurden. Ter illustratie leverde hij de luchtfoto, die in de Kroniek over twee bladzijden is afgedrukt en waar de flessenhals zichtbaar is. Overigens zijn meer belangwekkende zaken op deze haarscherpe foto te zien.
NS-station
Onder andere is te zien hoe groot Ter Horstcomplex ooit was. Het meer dan honderdjarige NS-station, waarin thans Bloemendaal in Vorm is gevestigd, vormt een oriënteringspunt. Hans Bloemendaal heeft het station bewust in authentieke staat gehouden. Ook het veelbetreurde Hotel Tijhuis op de hoek Watermolen-Molenstalweg staat erop en het markante kantoor van ’n Stoom. Mooi om te zien is dat de Parkstraat aan weerszijden nog vrijwel onbebouwd is. Bij het Parkgebouw staat een grote witte tent voor de feestelijkheden van het 125-jarig jubileum van Ter Horst.
In dit nieuwste nummer een opmerkelijk artikel van historicus Gerrit Welberg uit Hengelo over de oorlogslasten van Rijssen in 1623. In 1672, zoals het verhaal gaat, verdronk een woedende menigte Rijssenaren een Munsterse soldaat in de bluskolk aan de Watermolen. Bronnenonderzoek van Welberg toont aan dat dit een langere voorgeschiedenis heeft waarin Rijssen het nodige heeft moeten doorstaan. De nieuwste Kroniek ligt in de Rijssense boekhandel en is ook verkrijgbaar aan de balie van het Rijssens Museum.
Vrienden van het museum krijgen het blad gratis vier keer per jaar toegestuurd. Aanmelden kan ook per mail op info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Kroniek.
Hart van Rijssen
17 aug 2023
Biograaf Jacques Dane, onderzoeker en conservator bij het Onderwijsmuseum, zal op donderdag 17 augustus vertellen over W.G. van de Hulst in het Rijssens Museum.
W.G. van de Hulst was een Nederlandse schrijver van spannende kinderboeken. De lezing van Jacques Dane gaat onder andere over de bekende vaderlandse geschiedenisschoolboeken “Toen… En nu!”.
Dane gaat onder andere dieper in op waar Van de Hulst zijn stof vandaan haalde, welk doel hij had met zijn verhalen en waarom de boeken zo spannend waren. De lezing op donderdag 17 augustus begint om 19.30 uur.
Inloop is vanaf 19.00 uur. Entree kost 5 euro per persoon en 3 euro voor vrienden van het museum. Aanmelden kan via info@rijssensmuseum.nl o.v.v. lezing 17 augustus.
Het Rijssens Museum heeft tot en met 2 september een expositie over W.G. van de Hulst waar een grote collectie aan boeken en objecten te bewonderen zijn.
Hart van Rijssen-Holten
do. 10 aug 2023
De eerste van de zes zomermuseumwoensdagen op landgoed de Oosterhof aan de Kasteellaan was een groot succes. De publieksstroom, met heel veel ouders en grootouders met kinderen en kleinkinderen, kwam ’s morgens al op gang.
Op het voorterrein van het kasteel de Oosterhof was veel te beleven. De Brandweer Twente had het springkussen beschikbaar gesteld. De nieuwe brandweerwagen van het Brandweermuseum maakte volop ritjes en ook de Rijssense Imkersvereniging De Oosterhof presenteerde zich met een marktkraam gezonde bijenartikelen. Imker Evert Averesch liet zien hoe vroeger de bijenkorven werden gevlochten.
Computer
Daarnaast was ambachtelijk klompenmaker Jan Hek actief. De kinderen konden ouderwetse spelletjes doen als hoepelen en steltlopen. Maar ook werden moderne technieken gedemonstreerd. Henk Plas liet zien hoe je met een computergestuurde laserstraal de meest prachtige afbeeldingen en portretten op hout kunt branden. Kinderen konden zelf ook houten sleutelhangers maken.
Ontroerend
Speciaal voor de zomerperiode heeft het Rijssens Museum een expositie in huis van Van de Hulstverzamelaar Annemarie Fokker. Zowel in het kasteel als het Koetshuis is van alles te zien over de kinderboekenschrijver die met zijn ontroerende verhalen een miljoenenpubliek versloeg van kinderen maar ook volwassenen. In het Koetshuis werden de aloude verhalen van de schrijver voorgelezen door vrijwilligers van het museum.
Gevarieerd
Er zijn de komende weken nog vijf zomermuseumdagen met een zeer gevarieerd programma. Alle informatie daarover is te lezen op de website van het Rijssens Museum www.rijssensmuseum.nl
