Hottenhuislezing met dialectgoeroe Harrie Scholtmeijer

Is Twents verbasterd Duits of juist de Hanzetaal?

Streektaaldeskundige dr. Harrie Scholtmeijer uit Vollenhove verzorgt de tweejaarlijkse Hottenhuislezing op woensdag 29 oktober. De lezing wordt georganiseerd door de Stichting Twentaal en ’n Kreenk vuur de Twentse Sproak (KTS).

De Hottenhuislezing is genoemd naar de Twentse etymoloog André Hottenhuis (1936 – 2008) die een enorme kennis had van de achtergronden van Twentse woorden en uitdrukkingen. Het grote publiek kent hem van zijn rubriek “Wat nog niet in Dijkhuis staat”. Elke twee jaar wordt een betekenisvolle kandidaat gevraagd zijn of haar licht te laten schijnen over de streektalen in het algemeen en het Twents in het bijzonder. Actrice Johanna ter Steege hield twee jaar geleden de Hottenhuislezing. Zij vertelde over de rol van de streektaal in haar leven en wat het haar in haar carrière als actrice en theatermaker had gebracht.

Natte vingers

Dialectoloog Harrie Scholtmeijer is neerlandicus en werkzaam aan de Hogeschool Midden-Nederland en onderzoeker aan de Zwolse Overijsselacademie. Hij publiceerde onlangs zijn boek “Waar onze taal weg komt”. Hij weet precies waar de verschillen zitten en waar ze vandaan komen. En nooit op grond van natte vingers, maar altijd wetenschappelijk verantwoord. Scholtmeijer is geboren in Vollenhove en spreekt het dialect van de Kop van Overijssel. Daarnaast is Scholtmeijer niet alleen sympathiek, maar is hij ook in staat om moeilijke taalzaken op zeer toegankelijke manier aan zijn publiek over te brengen.

Hanzetaal

Scholtmeijer laat zijn licht schijnen over de vraag of Twents verbasterd Duits is of juist niet? Maar wat is het mogelijk dan wel? Hij zal uitleggen hoe dat zit met de zogenaamde Westfaalse expansie. Bekende namen als Bezoen en Heeroma hebben zich daarmee beziggehouden. Ook gaat hij in op de vraag of het Nedersaksisch de voertaal en dus de smeerolie van het oude Hanzeverbond is geweest. En dat alles brengt deze wetenschapper als een sappig verhaal. Aan de hand van kaart- en beeldmateriaal en vele anekdotes maakt hij duidelijk hoe het zit. Waar het merendeel van alle streektaalvoorvechters vaak blijft steken in de eigen plaatselijke varianten, is Scholtmeijer in staat af te steken naar de diepte.

Woordenboek

Scholtmeijer maakte samen met Hendrik Jan Bökkers en streektaalconsulent Albert Bartels de populaire podcast De Nedersaksen, waarmee ze ook optraden in de theaters. En hij is ook de grote man achter het megaproject Het Woordenboek van Overijsselse Dialecten. Hij maakte in 2009 een thematisch woordenboek van alle woorden en begrippen van alle plaatselijke varianten in Overijssel. Daarbij waren jarenlang werkgroepen uit alle Overijsselse kernen betrokken. Zij kregen per kwartaal uitgebreide invullijsten toegestuurd. Met zijn team ordende Scholtmeijer al die gegevens en maakte er tenslotte maar liefst 10 kloeke delen van rond thema’s als De mens, De wereld en Het huis.

Datum: wo 29 oktober
Locatie: Koetshuis Rijssens Museum
Aanvang: 19.30 uur (inloop vanaf 19.10 uur)
Entree: 10 euro pp (incl. 2x koffie of thee)
Aanmelden: In verband met het beperkte aantal plaatsen is aanmelden verplicht. Dat kan op info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Hottenhuis.